FEDERACION ESPAÑOLA DE MUNICIPIOS Y PROVINCIAS

Os cinco municipios distinguidos pertencen á Sección de Entidades Locais con Augas Minerais e Termais, integrada no seo da FEMP, que agrupa na actualidade a máis dun centenar de Concellos e Deputacións Provinciais.

Os gañadores sometéronse a un rigoroso estudo realizado sobre a un total de 62 Vilas Termais de toda España e que comprende distintos estándares de calidade, como a dirección, planificación e xestión integral da Vila Termal, unha valoración dos recursos hidrominerales e do aproveitamento mineromedicinal ou a xestión da oferta turística, de aloxamento e restauración, entre outros

Para conseguir a cualificación de excelente, os municipios deberon alcanzar unha puntuación superior ao 80% en todos os estándares de calidade avaliados. As mencións de calidade teñen unha validez de dous anos, polo que en 2013 haberá unha nova revisión do estado de cumprimento dos devanditos estándares.

O desenvolvemento das Vilas Termais, tal e como explicou o Presidente da FEMP, Juan Ignacio Zoido, pretende ser modelo de turismo sostible, impulsando o respecto do medio, a saúde dos seus habitantes e visitantes, a creación de emprego de calidade e unha estratexia urbanística que, partindo do termalismo, contemple o seu diverso patrimonio natural e cultural, especialmente nas zonas rurais, onde se encontran a maioría das Vilas Termais.

A Sección Vilas Termais da FEMP definiu en 2008 unha serie de estándares de calidade que, por un lado, teñen en conta a variedade de criterios asociados á xestión da Vila Termal como destino turístico sostible baseado no termalismo, e por outro, establecen os requisitos mínimos que deben cumprir as Vilas Termais para chegar a un futuro sistema voluntario de certificación da calidade específico para estas entidades.

Archena (Calidade Excelente)

O manancial de auga termal que aflora a escasos dous quilómetros do núcleo urbano é a referencia fundamental do municipio de Archena e, probablemente, o elemento co que máis se lle identifica no exterior. As propiedades curativas das súas augas, xa utilizadas por iberos e romanos, fixeron que Archena fose, con moito, o balneario máis visitado de España a finais do século XIX. A afluencia de visitantes, que con frecuencia se hospedaban nas casas dos propios veciños, conferiulle á Vila o seu carácter aberto e permitiu que o turismo termal, cando aínda non se coñecía ese concepto, fose un complemento da economía baseada, loxicamente, na súa riqueza agrícola. As profundas transformacións dos últimos cincuenta anos e a cada vez máis notoria importancia que o termalismo adquiriu en España na última década, converteron a Archena nun centro turístico e de servizos, desprazando a agricultura como fonte principal de traballo e riqueza.

Jaraba (Calidade Excelente)

O ámbito de Jaraba conta con atractivas paraxes naturais que congregan a multitude de visitantes atraídos non só polas augas termais, senón tamén pola práctica de actividades deportivas no Canón do Rio Mesay o encoro da Tranquera, ou a proximidade do sobradamente coñecido Mosteiro de Pedra, coas súas exuberantes fervenzas e prácidos lagos. O Concello de Jaraba realizou un intenso traballo de recuperación de itinerarios naturais, que facilitan o acceso ás paraxes de maior interese ambiental para contemplar, por exemplo, sabinas negrais e piñeiros carrascos que se alternan co bosque de ribeira composto de salgueiros, chopos e freixos. Nos farallóns de pedra que se alzan a ambos os dous lados da canle dos ríos, ten o seu hábitat unha importante fauna avícola, cunha das colonias de voitres leonados máis importantes da Península Ibérica. É doado tamén contemplar exemplares de alimoche, falcón peregrino, bufo real e aguias.

Lanjarón (Calidade Excelente)

Situada entre a capital da provincia (Granada) e a Costa Tropical, a localidade de Lanjarón é mundialmente coñecida polas súas augas, que se comercializan baixo distintos nomes e, por suposto, polo seu famoso balneario. Encravada na zona occidental da Alpujarra granadina, gran parte do seu termo municipal enmárcase dentro do Parque Nacional de Serra Nevada, o que lle confire un especial atractivo. A vida do municipio xira en torno ao seu balneario, situado en pleno centro urbano, e os miles de termalistas que acode cada ano a estas instalacións e ao resto de hoteis, xustifica que este pobo granadino sexa "un dos primeiros en Andalucía" con máis prazas hoteleiras por habitante: con apenas 3.750 veciños, a oferta hoteleira achégase ao millar.

Yeste (Calidade Excelente)

Yeste (Albacete) é o núcleo urbano máis importante das 14 pedanías con que conta o seu termo municipal, boa parte do mesmo integrado no Parque Natural dos Calares del Río Mundo e da Sima. Unha estreita estrada local flanqueada por unha bela e frondosa natureza, conduce, tras 13 quilómetros de percorrido, ao balneario de Tus, asentado na ribeira do río que lle dá nome, no profundo val horadado por discorrer da auga a través dos séculos. A pesar do escondido do lugar, as augas termais que xermolan neste privilexiado canto eran xa utilizadas polos romanos. Na actualidade é un establecemento moderno que cada ano renova instalacións.

Baños de Montemayor (Calidade Superior)

Baños de Montemayor (Cáceres), situada no fondo do Val do Ambroz con abundantes bosques de castiñeiros e outras especies autóctonas, conserva un dos conxuntos termais romanos máis importantes da Península. O pasado termal romano renace coas recentes escavacións que permitiron aflorar parte da gran vila romana que debeu de ocupar unha gran superficie do municipio. As salas que se conservan no balneario antigo mostran a importancia que tivo no seu día. Este grandioso espazo, foi reformado para acoller un suxestivo museo con fermosas e intactas bañeiras romanas, que xunto con outras pezas, e os espazos destinados a baños e caldarium, constitúen unha auténtica inmersión no mundo das termas romanas. Parte dos devanditos espazos foron transformados en zonas para piscinas de tratamento e circuítos termais ao máis puro estilo daquela época, pero cos avances e comodidades que permite a tecnoloxía actual.